پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در مجموعه شهری مشهد با استفاده از سلول‌های خودکار و الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی

زمین مکان برهم‌کنش، تبادل و تداخل منافع گروه‌های مختلف اجتماعی است. سازمان فضایی از طریق زمین، نحوه استفاده از آن و عینیت‌یافتن برخورد نیروها بر آن، یعنی ساخت محیط مصنوع، شکل می‌گیرد. اگرچه تغییر کاربری اراضی به عوامل گوناگونی بستگی دارد، فعالیت‌های انسانی مهم‌ترین عاملی هستند که عمدتاً سبب تغییر کاربری زمین و در نتیجه، تغییر پیکربندی فضایی منطقه می‌شوند. تبلور عینی این فعالیت‌های افسارگسیخته، انباشت نابرابر سرمایه در منطقه کلان‌شهری و دامن‌زدن بیشتر به بی‌تعادلی‌های منطقه‌ای است. از این رو، باید با مطالعه نیروهای محرک تغییر کاربری اراضی و عوامل فضایی مرتبط با آن از فرایندهای محتمل آتی پرسش شود. بر اساس این، هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در مجموعه شهری مشهد با استفاده از سلول‌های خودکار و الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی است. روش پژوهش، کمی است و با استفاده از نقشه‌های کاربری اراضی در سال‌های 1372 و 1390، تغییرات کاربری اراضی برای سال‌های 1408، 1426، 1444 و 1462 در محیط QGis2.4 شبیه‌سازی می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که از یک‌سو، تغییرات کاربری اراضی در سال‌های آتی به توسعه‌ بیشتر اراضی کشاورزی، مراتع و در نتیجه، خشک‌شدن سکونتگاه‌های روستایی منجر خواهد شد و از سوی دیگر، ادامه روند فعلی تغییرات کاربری اراضی به نتایج مضر زیست‌محیطی و به‌تبع آن آسیب‌های اقتصادی - اجتماعی جبران‌ناپذیر می‌انجامد. بنابراین، ضروری است دستگاه برنامه‌ریزی و مدیریت منطقه، رویکردی جامع برای جلوگیری از مشکلات زیست‌محیطی آتی و مهار توسعه افقی سکونتگاه‌ها در این منطقه در پیش گیرد.